Columns
‘Deze column werd oorspronkelijk verstuurd op 16 maart 2021 via de Timtation Nieuwsbrief Deluxe.’
Ingezonden brief aan de Telegraaf
Vrienden van de wijsheid!
Hopelijk maken jullie het goed. Afgelopen week verscheen het IPCC-klimaatrapport van de Verenigde Naties; voor de meesten van jullie waarschijnlijk net te laat om uit te printen en mee te nemen als vakantielectuur. Toch zal het nieuwsbericht erover jullie waarschijnlijk niet zijn ontgaan. Het algoritme van mijn telefoon had bedacht dat ik ook geïnteresseerd zou zijn in alles wat de Telegraaf hierover berichtte, inclusief ingezonden lezersbrieven.
Al meer dan tien jaar wakkert de grootste krant van Nederland klimaatscepsis aan, en ik ontdekte dat ze daar nog altijd vrolijk mee doorgaan. Daarom leek het me een goed idee om me te richten tot de lezers van de Telegraaf. Alleen hoe bereik ik deze gewaardeerde medemensen? Het makkelijkst leek me om een brief in te zenden naar de krant die ze lezen.
Ik hoop dat de Telegraaf het plaatst, maar daar dat weet ik niet zeker, met name omdat het wat aan de lange kant is voor een lezersbrief. En misschien ook om andere redenen. Daarom stuur ik het voor de zekerheid ook aan jullie. Als jullie niet zelf deze krant lezen, kennen jullie misschien mensen die dat wel doen.
Alle goeds en hopelijk tot snel! Tim
Beste Telegraaf-lezer,
Mijn naam is Tim Fransen, en ik ben gekomen om te vertellen dat u beter verdient. Daarmee bedoel ik niet in uw relatie ofzo, daar weet ik het fijne niet van, maar dat u het verdient beter geïnformeerd te worden door uw eigen krant.
De aanleiding? Na het verschijnen van het IPCC-klimaatrapport van de Verenigde Naties afgelopen week, presenteerde Telegraaf.nl een stelling: ‘Nu klimaatverandering aanpakken.’ Prima stelling. Kort en bondig. De uitslag was als volgt: slechts 33% was het eens met de stelling, 59% was het oneens, en zoals gewoonlijk was er nog een paar procent die te laf was om een kant te kiezen. Die heb je altijd. (Vaak zijn het de mensen die dingen zeggen als ‘twijfel is het begin van alle wijsheid’. Althans, dat is mijn strategie als ik te laf ben om een kant te kiezen.)
Hoe dan ook is het een opmerkelijke uitslag. In elk geval is die niet representatief voor de Nederlandse bevolking. In 2019 bleek uit een peiling van I&O Research dat 78% van de Nederlanders zich zorgen maakt over klimaatverandering. Dat verschilt nogal met deze 33% die vindt dat we iets aan klimaatverandering moeten doen. Wat weet de Telegraaf-lezer dat de rest van ons niet weet?
Eerst dacht ik nog: misschien heeft het gewoon iets te maken met de formulering van de stelling. ‘Nu klimaatverandering aanpakken.’ Misschien dacht een deel: ‘Nu? Als in nu nu? De Tweede Kamer heeft zomerreces, de halve Nederlandse bevolking staat nog op de camping. Laten we gewoon nog even rustig onze vakantie afmaken, dan gaan we dit probleem vanaf september keihard aanpakken.’ Een mening waar ik in kan komen. We hebben dit probleem al decennialang voor ons uitgeschoven, laten we over die twee weekjes niet ineens moeilijk gaan doen. Ja toch? Relax.
Toen ik echter het toelichtende krantenbericht bij de uitslag las, begreep ik dat er meer aan de hand was. De krant liet verschillende respondenten aan het woord, met uitspraken als: ‘Als het al warmer wordt, ligt dat niet hoofdzakelijk aan het CO2-gehalte. Het ligt ook aan ontbossing.’
Hm… Hier lijkt sprake van een tragische verwarring. Blijkbaar heeft niemand deze persoon verteld dat het grote probleem van ontbossing juist is dat het bijdraagt aan het hoge CO2-gehalte. Op meerdere manieren zelfs. Ten eerste halen omgekapte bomen geen CO2 meer uit de lucht. Ten tweede komt bij ontbossing, met name in de tropen, eeuwenoude koolstof vrij. En ten derde komt er CO2 vrij als de gekapte bomen worden verbrand, wat uiteindelijk meestal het geval is. Bijvoorbeeld bij dat IKEA-bed dat je makkelijk in elkaar zet, maar met geen mogelijkheid uit elkaar krijgt, zodat je Björksnäs bij verhuizing bij het grofvuil belandt en in de verbrandingsoven eindigt.
Dus zeggen dat de opwarming niet zozeer te wijten valt aan het CO2-gehalte, maar ook aan ontbossing, is zoiets als zeggen: ‘Als er al sprake is van overgewicht in Nederland, dan ligt dat niet hoofdzakelijk aan het feit dat mensen te dik zijn. Het ligt ook aan dat mensen veel te veel chips en koekjes eten.’
In plaats van deze mening klakkeloos over te nemen, alsof het om een legitiem standpunt gaat, had de Telegraaf zijn lezers ook wijzer kunnen maken door dit even te verhelderen. Dat geldt ook voor de talloze lezersbrieven die de Telegraaf publiceerde aan de hand van het rapport. Zo is het rapport volgens ene Kees Rakers uit Hoofddorp ‘geen wetenschappelijk, objectief stuk, maar een politiek manifest.’ Als reden hiervoor geeft de heer Rakers dat er in het rapport helemaal niet wordt gerept over kernenergie als oplossing, maar alleen de agenda van ‘de VN-elite’ wordt gevolgd.
Allereerst respect dat Kees binnen een dag een rapport van 1300 pagina’s heeft doorgespit. Dat doe ik hem niet na. Wel kan ik hem vertellen waarom in het rapport weinig te vinden valt over kernenergie. Dat is omdat het klimaatpanel het wetenschappelijk onderzoek naar klimaatverandering in kaart brengt en samenvat, en geen aanbevelingen doet over specifiek beleid. Dat is namelijk niet het domein van de wetenschap, maar het domein van de politiek. Dus eigenlijk is het precies het tegenovergestelde van wat Kees beweert: juist als er wel in had gestaan dat we massaal kerncentrales moeten bouwen (of wind- of zonneparken), dan was het een politiek manifest geweest. Maar dat is het dus niet. Dat je kunt opgelucht ademhalen Kees. Want zoals ik jou heb leren kennen, is dat precies waar we bij jou niet mee moeten aankomen.
Nog weer iemand anders schreef: ‘Het klopt dat de aarde opwarmt, maar klimaatopwarming is van alle tijden.’ Als het rapport over één ding geen misverstand laat bestaan, dan is het wel dat de huidige opwarming ongekend snel gaat en dat het onmogelijk valt toe te schrijven aan natuurlijke oorzaken.
Op zich vind ik het niet erg om dit soort misverstanden uit de weg te ruimen. Toch krijg ik een beetje het gevoel dat ik andermans werk doe. Bijvoorbeeld dat van de krant die deze brieven publiceert. Want dat is het mooie van een krant: daar zijn allemaal journalisten in dienst hebben wiens taak het is de waarheid te achterhalen, en incorrecte informatie te corrigeren.
Bovendien ging ik me afvragen waar deze Telegraaf-lezers al deze misverstanden überhaupt hebben opgedaan? En ineens kreeg ik een vermoeden: zou er misschien een clue schuilen in het woord ‘Telegraaf-lezer’? [Sherlock/detective-emoticon.]
Dat vermoeden werd bevestigd toen ik las dat 84% van de stellingdeelnemers vond dat de VN-klimaatpanel te veel doemscenario’s schetst. Zou het kunnen dat deze deelnemers helemaal niet 1300 pagina’s hebben doorgespit, maar gewoon een echo laten horen van wat ze de vorige dag in de Telegraaf hebben kunnen lezen? Daar stond namelijk een artikel met de kop: ‘KRITIEK OP ALARMEREND KLIMAATRAPPORT. EXTREME SCENARIO’S NIET REALISTISCH.’
(Oeps, ik had m’n capslock per ongeluk aan. Nu lijkt het net alsof de krantenkoppen van de Telegraaf heel schreeuwerig zijn ofzo. Mijn fout!)
Door zulke berichten zou de lezer zomaar kunnen gaan geloven dat het IPCC-klimaatpanel bestaat uit een stel activisten, terwijl het juist bekend staat als relatief behoudende instantie. Meermaals heeft het IPCC kritiek geoogst omdat het zijn klimaatvoorspellingen omhoog heeft moeten bijstellen. (Omhoog, als in: omlaag. Richting de afgrond, weet je wel. Toegegeven, dat zijn mijn woorden. Niet die van de VN-elite.)
Daarom kom ik u vertellen dat u beter verdient. U betaalt 222 euro voor een jaarabonnement, ik neem aan om fatsoenlijk geïnformeerd te worden. En niet om verkeerde informatie voorgeschoteld te krijgen, laat staan om de verwarring van andere lezers voorgeschoteld te krijgen als ware het serieus te nemen standpunten. U verdient beter dan dat. Ook jij, Kees.
Tim Fransen Amsterdam